Malum, kış mevsimine girdik. Atelyede kovan çerçeve tamiratı haricinde, yapılabilecek en fazla iş, olsa olsa zayıf olan bir kaç arıyı şurup veya kekle beslemek olur. İster amatör olsun, ister profesyonel, bu işleri bu aylarda yapmayan arıcı yoktur. Bende bugünlerde benzer şeylerle uğraşıyorum. Ben dahil herkesin yaptığı işleri resimleyip buraya koymanın çok bir espirisi olmadığını düşünüyorum. Çok sıradan geliyor bana,.... işte neymiş, arılarımızı şuruplamışız,.... yada eskimiş kovanları tamir edip zımparaladıktan sonra boya atmışız,... yaptığımız işlerden elbetteki bahsedilebilir ama sıradan işlerden uzun uzadıya bahsetmek bana sıkıcı geliyor...
İşte bende, bu yüzden, arıcılık tarihinde iz bırakmış bir şahsiyeten bahsemek istiyorum size, Petro Prokopovych'ten...
Bu müstesna arıcının hayatını okumaktan keyif alacağınızdan eminim. Bu bilgilerin Türkçe'ye çevirisini bizzat kendim yaptım ve yazdığım rakamlarda en ufak bir abartı yoktur. Hepsi, tarihi kayıtlara geçmiş, tamamen gerçek adetlerdir.
Petro Prokopovych
(1775 – 1850)
Rasyonel Arıcılığın Kurucusu
(1775 – 1850)
Rasyonel Arıcılığın Kurucusu
Petro Prokopovych çocukluğunu geçirdiği yer olan Baturyn yakınlarındaki Mytchenky köyünde 1775 yılında doğdu.
11 yaşına geldiğinde ailesi tarafından eğitim görmesi için Kiev’deki Mohyla Akademisine gönderildi ve sekiz yıl boyunca burada eğitim gördü.
Akademiden sonra bir ara öğretmen olmayı istese de, arıcılığın gelecekteki dehası olacak olan bu genç adam askeri kariyeri tercih etti. Bir subay olarak oldukça başarılı bir grafik sergilemiş ve devlet tarafından ödüllendirilmiş olsa da bu işin kendisine göre olmadığını düşünerek 1798’de ordudaki görevinden istifa etti.
Kardeşine ait küçük bir arılıkta kütüklerin içine oyularak yapılmış ilkel kovanlarda yaşayan uçan küçük gizemli canlılara merak saldı.
1799’da Petro Prokopovych kendini arıcılığa adamaya karar verdi ve 1808 yılına geldiğinde 580 koloniye ulaştı. Tüm bu yıllarda arı kolonilerinin kovan içindeki yaşamlarını anlamaya ve mevcut arıcılık metotlarını geliştirmeye çalıştı.
Araştırmalarından biriside arı kolonisine gereksiz yere zarar vermeden bal almanın bir yolunu bulma üzerineydi.
Yorucu araştırmalar, 1814’te, dünyanın bilinen ilk sökülebilir çerçeveli arı kovanın icadıyla sonuçlandı. Bu yeni kovan türü ile aileyi kontrol etmek ve gelişmesini etkin olarak yönlendirmek mümkündü. Bugün tüm dünyada milyonlarca arıcı tarafından kullanılan bu kovan modelinde Prokopovych çerçeveyi ilk kez başlı başına bir modül olarak almıştı. Bu uygulama rasyonel arıcılık tarihinde yeni bir çağ başlatıyordu.
Prokopovych’in tasarladığı ilk çerçeveli kovan ve parçaları
Prokopovych’in icatlarından birisi de arasından sadece işçi arıların geçebildiği ahşap bölme aletiydi. Bu alet çerçevelerden saf bal almayı mümkün kılıyordu.
Prokopovych sadece bir araştırmacı değil aynı zamanda bir öğretmendi de. Bizzat kendisi tarafından kurulan arıcılık okulunda 53 yıllık aktif arıcılık yaşamı boyunca o zamanın en iyisi olarak değerlendirilebilecek 700’den fazla nitelikli arıcının yetişmesini sağladı. 1855 yılında arıcılık okulunun 2542 arı kolonisi bulunuyordu.
Prokopovych yaşamı boyunca gazete ve dergilerde 60’ın üzerinde makalesi yayımladındı. Onun bulduğu pek çok şey bugün halen önemini korumakta; örneğin, arıları yeni bir kovana aktararak ilaç kullanmadan yavru çürüklüğünden kurtulma.
Prokopovych arıcılığa tarımın en kârlı kolu olarak baktı ve zamanla zenginleyerek bunu kanıtladı. Öldüğünde, Prokopovych’in kendi şahsına ait 6600 kovanı vardı.
Prokopovych’in mezarı, kurduğu arıcılık okulunun da bulunduğu Chernigiv Bölgesindeki Pal’chyky köyündedir ve hemen başucunda kendisine adanmış bir anıt yükselir. Ayrıca Ukrayna Arıcılık Enstitüsü’ne de onun adı verilmiştir.
Kiev’deki Arıcılık Müzesi
Müzenin girişinde bulunan Petro Prokopovych büstü
Ukrayna Arıcılık Müzesinden Petro Prokopovych’in betimlendiği ve o zamanlarda yapılan arıcılığın anlatıldığı bir tablo. Sağdaki kovana dikkat – İlk çerçeveli kovan !
Petro Prokopovych’in betimlendiği başka bir tablo
Yazı Kaynaklar:
http://beekeeping.com.ua/html_en/prokopovych_en.html
Ukrayna Arıcılık Müzesinde sanal tur için:
http://www.outdoorplace.org/beekeeping/Museum/Beekeeping_Museum.htm
